Achilles Engelandvaarders 1954 – 2004
hoofdartikel
Het zal niemand verbazen dat de clubarchivaris wederom in de rijke geschiedenis van Achilles is gedoken. Dinsdag 15 september, Prinsjesdag, had ik het genoegen om wederom met Koos Hogendonk (Achilles lidnummer 779) te lunchen bij Café bistro Walter Benedict op de Denneweg. Koos, oud-lid van Achilles, woont in Engeland maar weet de weg naar Den Haag nog steeds te vinden.
De Gouden Koets, die tijdelijk in Amsterdam wordt geparkeerd, was in geen velden of wegen te bekennen. Een ritje met de auto van Huis Ten Bosch naar de Grote Kerk was een makkie voor onze koning en koningin. Hoe mooi had het wel niet kunnen zijn als we de twee Oranjes op de fiets waren gekomen?
Het verhaal van de Engelandvaarders is bij vele Achilianen niet bekend. In 2004 werd in de Achilleskantine een reünie georganiseerd. Het was een schitterende zomerse dag, de Engelandvaarders raakten niet uitgepraat. De catering was uiteraard tiptop in orde. Een memorabele dag! Jan Delcour en Koos Hogendonk waren de aanjagers van het Engelandvaarders project en daar mogen we trots op zijn. In januari 2005 werd het boekje Achilles Engelandvaarders 1954 – 2004 gepubliceerd.
Achilles en Derby… het begon in 1953!
In januari 1953 wendde de erevoorzitter van de KNKB, S.A. Wilson zich tot Achilles met het verzoek als gastheer op te treden voor een jeugdgroep van een nieuwe korfbalvereniging in Derby, Engeland. Achilles zei 'ja'. Wilson verwittigde de grote initiator van de club, Mrs. Irene Stone en zij schreef meteen een brief aan de voorzitter van Achilles, Jos van Beek. De eerste brief en bijna alle volgende zijn bewaard gebleven. Ze schetsen een beeld van het enthousiasme en van het doorzettingsvermogen van Irene Stone. Want reken maar dat er veel werk verzet moest worden, zowel in 1953 als in 1954, toen wij een tegenbezoek aan Derby brachten.
Koos Hogendonk is één van de mensen voor wie de trip naar Derby van grote betekenis is geweest. Hij ging na zijn studie en militaire dienst bij Shell werken en werd in 1969 overgeplaatst naar Londen. Hij is toen gestopt met korfballen. Koos is in 1993 met pensioen gegaan en heeft zich toen permanent met zijn Engelse vrouw in Londen gevestigd.
Harald Braakman
Koos Hogendonk staat links in de tweede rij
HERINNERINGEN AAN 1954
Door Koos Hogendonk
Nederland was nog een zelfstandige, weinig internationaal georiënteerde staat. Reizen naar het buitenland was nog bijzonder, als je de grens overging, kreeg je een stempel in je paspoort. De meeste vakanties werden doorgebracht in eigen land, op de Veluwe, in Drenthe of in de Achterhoek. Ook bleef men gedurende de vakantie periode wel gewoon thuis. Dat in die tijd onze reis naar Engeland bijzonder was blijkt wel uit de mededeling van de Achilles voorzitter Hans Broers, die in de Leeuwenkrabbels (juli ’54) schreef ‘Meisjes en jongens, jullie gaan naar een vreemd land en zijn daar de gasten van buitenlanders. Dit houdt in dat je de Nederlandse naam in den vreemde moet hooghouden...’
Internationale situatie
Onze vakantie vond plaats betrekkelijk kort na de tweede wereldoorlog, nog lang niet alle wonden van de oorlog waren fysiek en psychisch al geheeld. Het leven werd beheerst door de koude oorlog, de dreiging van het communisme en het gevaar van de atoom- en waterstof bom.
Drie grote mannen uit de oorlog waren (weer) aan de macht. Stalin was, in 1953, overleden en opgevolgd door Chroetsjof, Churchill was Prime Minister, in het Verenigd Koninkrijk en in de Verenigde Staten was Eisenhower President, in Nederland hadden we het derde kabinet Drees, met onder andere Luns, Beels, Cals en Zijlstra als de steunpilaren van Willem Drees (ook een oud-korfballer).
De Europese Gemeenschap stond nog in de aanloopfase. De Benelux was in 1948 van kracht geworden, De Europese Gemeenschap voor kolen en staal in 1952 opgericht. Het verdrag van Rome werd pas in 1946 getekend.
De nationale situatie
De vijftiger jaren worden wel gekenmerkt als de jaren waarin het ergste puinruimen voorbij was en zelf langzaam maar zeker op weg waren naar de welvaartsstaat. De handen werden altijd nog uit de mouwen gestoken zonder zeuren. Want het Marshall plan was beëindigd en we moesten weer op eigen benen staan. We hadden een hiërarchisch, gezagsgetrouwe, verzuilde en sobere maatschappij die door mannen werd gedenomineerd.
Soberheid
Sinds begin jaren vijftig is het leven zo ontzettend veranderd dat het bijna niet meer is voor te stellen hoe het toen was. De meesten van ons woonden toen in huurhuizen. Er was geen centrale verwarming, slechts een kolen gestookte kachel, in de huiskamer, die ’s avonds ook nog uitging. Veel huizen hadden geen badkamer maar een douche. De meeste keuken waren standaard en simpel. En de was werd op maandag met de hand gedaan, wasmachines en droogtrommels waren nog onbekend.
We fietsten nog, er waren heel weinig auto’s. En alleen vanwege de ouderdom of als het heel slecht weer was maakte men van de tram of bus gebruik, zoals tram 6 die over de Mient reed. Boodschappen werden gedaan bij de Gruyter (met het snoepje van de week EN betere waar). Brood kocht men bij Hus of Paul Keizer, en melk bij de Sierkan. Daarnaast kwamen alle leveranciers langs de deur, zoals de melkboer, bakker, kaasboer, aardappelboer, groentenboer. Zwart wit TV stond nog in de kinderschoenen (zo’n twee uur uitzending per week). We leefden nog met de radio: vaak geen radio maar radiodistributie. Met programma’s als de familie Doorsnee, de Bonte Dinsdagavond trein, Negen Heil de Klok, Ome Keesje, Mimosa. Gebracht door artiesten als Jan de Cler, Alexander Pola, Karel Prior en Wim Sonneveld (als Willem Parel). En de hoorspelen ‘Paul Vlaanderen’ en ‘Sprong in het Heelal’ hielden ons ook aan de radio gekluisterd. We communiceerden nog per brief of briefkaart. En sommigen onder ons (althans de ouders) hadden een telefoon. Mobiele telefoons zoals iedereen nu heeft bestonden dus niet. Daarom was beloofd dat er een telegram uit Derby zou worden gestuurd aan de voorzitter, Hans Broers, wanneer de groep Achillianen goed was aangekomen. Ik citeer uit de Leeuwenkrabbels: Vele ouders bellen mij om te vragen of het telegram dat na aankomst in Engeland zou worden verzonden al bij mij was gearriveerd. Eerst de volgende dag werd door het telegraafkantoor de inhoud aan mij telefonisch doorgegeven. Het luidde ‘Gezond aangekomen. Stemming prima – Achilles’.
Economie
De Marshall hulp was in 1952 beëindigd en Nederland moest weer op zijn eigen economische benen gaan staan. Spullen werden pas vervangen als ze versleten waren, niet als de mode dat voorschreef. De laatste artikelen waren net van de bon. Aangezien de Achillesshirts moeilijk te krijgen waren (en niet zo goedkoop) speelden een aantal van mijn vriendjes in een wit shirt met daar los overheen een zwarte baan! De gevolgen van de watersnoodramp van 1953 legden een zware druk op de economie. De werkweek telde nog 48 uur, verspreid over 6 dagen. Het salaris werd veelal aan het eind van der maand contant uitgereikt, veel mensen kregen hun loon per week. Ook het overige geldverkeer was ‘contant’, postgiro of bankrekening kende men niet, laat staan de credit card! Men plakte op een briefkaar aan een familielid een postzegel van 2 cent. En een 10 rittenkaart van de HTM kostte 1 gulden. Overigens was het Pond Sterling toen nog 12 gulden en 60 cent waard. Nu het Pond 1,49 Euro.
Ontspanning
In de Vruchtenbuurt hadden wij niet te klagen over mogelijkheden om ons te ontspannen. Naast het korfballen op Achilles konden we ons vermaken aan het Stille Strand ten zuiden van het Verversingskanaal, de zwembaden in de Mauritskade, de Regentes en Zuiderpark en de bioscopen zoals Capitol, West End, Flora, Odeon, Olympia, Corso, Rex, Apollo, Hollywood, Thalia, Passage en Metropole. De Snip en Snap revue was bijzonder populair. Bekende theaters: Scala (naast de Bijenkorf, helaas afgebroken) en het gebouw voor K. en W (afgebrand). ‘Live’ muziek was er ook; nog Nederlandstalig met artisten als Max van Praag, Eddy Christiani (ik zie de zon, al schijnt ze niet….), de Selvera’s (Twee reebruine ogen..), The Ramblers onder leiding van Theo Uden Masman met zang van Marcel Thielemans.
Achilles
Bij het doorbladeren van de Leeuwenkrabbels van 1954 komen een aantal zaken in bijna iedere aflevering terug: de magere prestaties van het Eerste (ook de andere twaalftallen hadden op dit gebied problemen) en het feit dat wij weinig aspiranten hadden.
Het eerste team bestond uit: Ali Blok, Annie in ’t Hol, Pleun Massa, Thea Kamstra, Jeantje Seller, Annie van der Laaken (dames) en Freddy Broers, Tonny Hoogwater, Lex Huinder, Kees Kelly, Kees Putto, John Moulijn, Walter Smaalders en Jules van Bergen (heren).
Het Achillesbestuur was als volgt samengesteld: Hans Broers (voorz.), Nel Kamp (secr.), Attie Cammel (Penn.m), Ciska van Dijke (wedstrijd), Jan Delcour (Asp. Wezen), Lex Huinder en Thea Kamstra.
Achilles was toen al een ludieke vereniging. Zowel de Leeuwenkrabbels als de Pees bevatten geestige en gevatte artikelen. Menig korfbalvereniging was daar jaloers op!
Ook de revues die Achilles schreef, regisseerde en produceerde waren van een hoog gehalte. Diegene die hier alle lof voor verdiende was Wim Cammel. Zijn vindingrijkheid was geweldig! Voor de aspiranten werd er ieder jaar een zomerkamp georganiseerd, iets waar Achilles bij de andere verenigingen ook bij voorop liep.
Tenslotte, na het praten over de afgelopen jaren, nog twee belangrijke feiten uit de Leeuwenkrabbels van juli 1954. In het 16 juni nummer wordt Jan Delcour gefeliciteerd met het behalen van zijn Ingenieursdiploma op 24-jarige leeftijd. En daarna wordt het huwelijk aangekondigd van Jan Delcour en Tiny Swart op 7 juli om 2 uur in het Stadhuis in de Javastraat. Het paar gaat wonen aan de Suezkade in Den Haag.
Dit verklaarde het bericht dat in de lokale krant van Derby stond vermeld nadat we daar gearriveerd waren met als hoofd ‘couple just married on honeymoon with 16 children!!' Nu nog zijn we Jan en Tiny Delcour en Paula Wasseneer zeer dankbaar voor de tijd en moeite die zij gestoken hebben in onze trip naar Engeland.
Trouwfoto Jan Delcour en Tiny Swart
| Datum | 22-09-2020 11:00 |
|---|---|
| Tags | Hoofdartikel |